Przepisy ogólne
Art. 1.
1. Ustawa określa
funkcjonowanie krajowego systemu badań i certyfikacji, uprawnienia
krajowej organizacji badań i certyfikacji oraz jednostek dokonujących
badań i certyfikacji wyrobów i usług.
2. Ustawa ma służyć
likwidowaniu barier technicznych w handlu, zwiększaniu konkurencyjności
wyrobów i usług, a także ułatwianiu krajowego i międzynarodowego
obrotu towarowego.
Art. 2.
Rada Ministrów określi, w drodze
rozporządzenia, zakres i tryb stosowania przepisów ustawy do wyrobów
produkowanych w kraju i importowanych wyłącznie na potrzeby obronności
i bezpieczeństwa państwa, a także właściwość organów w tych
sprawach.
Art. 3.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) badania - działanie techniczne, które
polega na określeniu jednej lub wielu cech danego wyrobu, procesu lub
usługi, zgodnie z ustaloną procedurą,
2) certyfikacja zgodności - działanie
trzeciej strony (jednostki niezależnej od dostawcy i odbiorcy) wykazujące,
że zapewniono odpowiedni stopień zaufania, iż należycie
zidentyfikowany wyrób, proces lub usługa są zgodne z określoną normą
lub z właściwymi przepisami prawnymi,
3) system certyfikacji - system o własnych
zasadach postępowania i zarządzania, dotyczących przeprowadzania
certyfikacji zgodności,
4) jednostka certyfikująca - jednostkę
prowadzącą certyfikację zgodności,
5) akredytacja - formalne uznanie
kompetencji laboratorium badawczego lub jednostki certyfikującej,
6) laboratorium badawcze - laboratorium
wykonujące badania,
7) wyrób - również jego części,
podzespoły, zespoły, surowce, materiały, paliwa, produkty rolnictwa,
leśnictwa i morskie, środki spożywcze, substancje dodatkowe,
przedmioty użytku i opakowania,
8) dostawca - stronę odpowiedzialną
za wyrób, proces lub usługę i zdolną do zagwarantowania, że stosuje
zapewnienie jakości; określenie to może dotyczyć producentów,
dystrybutorów, importerów, montujących, świadczących usługi itp.,
9) odbiorca - konsumenta, użytkownika,
klienta, beneficjenta lub drugą stronę,
10) usługa - działalność dostawcy
polegającą na wykonaniu czynności służących spełnianiu potrzeb
odbiorcy,
11) system jakości - strukturę
organizacyjną, podział odpowiedzialności, procedury, procesy i zasoby
umożliwiające wdrożenie zarządzania jakością,
12) znak bezpieczeństwa - zastrzeżony
znak przyznawany zgodnie z zasadami systemu certyfikacji, potwierdzający,
że dany wyrób, używany zgodnie z zasadami określonymi przez
producenta, nie stanowi zagrożenia dla życia, zdrowia, mienia i środowiska,
13) certyfikat zgodności - dokument
wydany zgodnie z zasadami systemu certyfikacji, wykazujący, że
zapewniono odpowiedni stopień zaufania, iż należycie zidentyfikowany
wyrób, proces lub usługa są zgodne z określoną normą lub z właściwymi
przepisami prawnymi,
14) znak zgodności (dotyczy
certyfikacji) - zastrzeżony znak, nadawany lub stosowany zgodnie z
zasadami systemu certyfikacji, wskazujący, że zapewniono odpowiedni
stopień zaufania, iż dany wyrób, proces lub usługa są zgodne z określoną
normą lub z właściwymi przepisami prawnymi,
15) przedsiębiorca - podmiot prowadzący
działalność gospodarczą na podstawie odrębnych przepisów,
16) auditor - osobę mającą
kwalifikacje do dokonywania oceny systemu jakości,
17) certyfikacja auditorów - czynność
jednostki niezależnej, potwierdzającą, że dana osoba spełnia określone
wymagania i jest kompetentna do dokonywania oceny systemu jakości,
18) deklaracja zgodności producenta -
oświadczenie producenta, stwierdzające na jego wyłączną
odpowiedzialność, że wyrób, proces wytwórczy lub usługa są zgodne
z określoną normą lub innym dokumentem normatywnym - deklaracja
powinna być zgodna z wymaganiami Polskiej Normy.
Rozdział 2
Polskie Centrum
Badań i Certyfikacji
Art. 4.
1. Tworzy się państwową
jednostkę organizacyjną pod nazwą "Polskie Centrum Badań i
Certyfikacji", zwaną dalej "Centrum".
2. Minister właściwy
do spraw gospodarki sprawuje nadzór nad Centrum.
3. Organizację
Centrum określa statut nadany przez prezesa Rady Ministrów na wniosek
ministra właściwego do spraw gospodarki, zaopiniowany przez Radę do
Spraw Badań i Certyfikacji.
4. Centrum posiada
osobowość prawną.
Art. 5.
Centrum prowadzi gospodarkę finansową
na zasadach określonych w prawie budżetowym dla zakładów budżetowych.
Art. 6.
Przychodami Centrum są:
1) wpływy z działalności Centrum,
2) wpływy z innych tytułów,
3) dotacje budżetowe ustalane
corocznie w ustawie budżetowej.
Art. 7. Do zadań Centrum należy w
szczególności:
1) organizowanie i nadzorowanie systemu
badań i certyfikacji,
2) certyfikowanie systemów jakości u
dostawców,
3) certyfikowanie auditorów,
4) kontrolowanie certyfikowanych systemów
jakości u dostawców w zakresie stawianych im wymagań,
5) organizowanie szkoleń i
doskonalenie kadr na potrzeby badań i certyfikacji.
Art. 8.
1. Centrum uczestniczy
w międzynarodowych i regionalnych organizacjach prowadzących działalność
tego rodzaju co działalność Centrum.
2. Centrum może
uznawać, zwłaszcza na zasadzie wzajemności, raporty z badań i
certyfikaty zgodności członków organizacji, o których mowa w ust. 1,
oraz deklaracje zgodności producenta, a także zawierać umowy z innymi
organizacjami zagranicznymi o uznawaniu raportów z badań, certyfikatów
zgodności i deklaracji zgodności producenta.
3. Centrum może upoważnić
krajowe jednostki certyfikujące do uznawania, zwłaszcza na zasadzie
wzajemności, raportów z badań, certyfikatów zgodności i deklaracji
zgodności producenta.
Art. 9.
1. Centrum kieruje
dyrektor, powoływany i odwoływany przez prezesa Rady Ministrów, po
zasięgnięciu opinii Rady do Spraw Badań i Certyfikacji.
2. Dyrektor Centrum
jest organem wykonawczym i zarządzającym Centrum.
Art. 10.
1. Prezes Rady Ministrów
ustala wynagrodzenie dyrektora Centrum.
2. Minister właściwy
do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, zasady wynagradzania
pracowników Centrum.
Art. 11.
1. Przy Centrum działa
Rada do Spraw Badań i Certyfikacji, zwana dalej "Radą". Jest
ona organem opiniodawczo-doradczym w zakresie, badań i certyfikacji.
2. W skład Rady
wchodzą proporcjonalnie, w liczbie zapewniającej brak dominacji którejkolwiek
ze stron, przedstawiciele naczelnych i centralnych organów
administracji państwowej, organizacji przemysłowych, przedsiębiorców,
organizacji konsumenckich, stowarzyszeń naukowo-technicznych,
towarzystw ubezpieczeniowych, związków zawodowych, Polskiego Komitetu
Normalizacyjnego, komitetów technicznych i klubów działających przy
Centrum.
3. Przedstawicieli, o
których mowa w ust. 2, powołuje i odwołuje prezes Rady Ministrów na
wniosek zainteresowanych ministrów i właściwych organów
zainteresowanych organizacji.
4. Prezes Rady Ministrów
określi, w drodze rozporządzenia, liczbę członków Rady oraz
regulamin działania Rady.
5. Przewodniczącego,
zastępców i sekretarza Rady wybiera Rada ze swego składu.
Art. 12.
Do zakresu działania Rady należy w
szczególności:
1) dokonywanie okresowych ocen stanu i
kierunków rozwoju, badań i certyfikacji,
2) formułowanie propozycji i wyrażanie
opinii w zakresie bieżącej realizacji zadań, o których mowa w art.
7,
3) formułowanie propozycji zmian w
przepisach prawnych w zakresie, badań i certyfikacji.
Rozdział 3
Zakres
certyfikacji
Art. 13.
1. Wyroby
wyprodukowane w Polsce, a także wyroby importowane do Polski po raz
pierwszy, mogące stwarzać zagrożenie, albo które służą ochronie
lub ratowaniu życia, zdrowia i środowiska, podlegają - zależnie od
stopnia zagrożenia - obowiązkowi:
1) certyfikacji na zastrzeżony przez
Centrum znak bezpieczeństwa i oznaczania tym znakiem lub
2) wystawiania przez producenta, na
jego wyłączną odpowiedzialność, deklaracji zgodności.
1a. Wyroby, o których
mowa w ust. 1, wyprodukowane w Polsce, lub pochodzące z kraju, z którym
Polska zawarła porozumienie w sprawie uznawania certyfikatu zgodności
lub deklaracji producenta są dopuszczone do obrotu, po weryfikacji
certyfikatu zgodności lub deklaracji zgodności producenta dokonywanej
przez polskie jednostki certyfikujące.
1b. Przepisu ust. 1a
nie stosuje się do certyfikatów wydawanych przez polskie jednostki
certyfikujące.
1c. Czas weryfikacji
dokumentu, o której mowa w ust. 1a, nie może przekroczyć 21 dni od
dnia dostarczenia pełnej dokumentacji.
2. Usługi, mogące
stwarzać zagrożenie lub które służą ratowaniu życia, zdrowia i środowiska,
podlegają obowiązkowi certyfikacji na certyfikat systemu jakości.
3. Podstawą oceny
wyrobów i usług, o których mowa w ust. 1 i 2, są Polskie Normy oraz
właściwe przepisy prawne.
4. Obowiązek, o którym
mowa w ust. 1, nie dotyczy wyrobów wykonywanych jednostkowo na
indywidualne zamówienia użytkowników, pod warunkiem że zostaną spełnione
wymagania dotyczące bezpieczeństwa pracy i użytkowania oraz ochrony
życia, zdrowia i środowiska.
5. Obowiązek, o którym
mowa w ust. 1 i 2, nie dotyczy:
1) urządzeń technicznych podlegających
dozorowi technicznemu na mocy przepisów o tym dozorze,
2) sprzętu lotnictwa cywilnego i działalności
w zakresie lotnictwa cywilnego,
3) statków i innych obiektów pływających
wraz z wyposażeniem, z ważnymi certyfikatami Polskiego Rejestru Statków,
4) środków farmaceutycznych i materiałów
medycznych w rozumieniu przepisów o tych środkach i materiałach,
5) usług polegających na udzielaniu
świadczeń zdrowotnych, chyba że odrębne przepisy przewidują możliwość
wydawania certyfikatu akredytacyjnego na zasadach dobrowolnego zgłoszenia,
6) urządzeń medycznych w rozumieniu
odrębnych przepisów,
7) żywności (środków spożywczych,
substancji dodatkowych dozwolonych i używek) w rozumieniu odrębnych
przepisów.
8) nawozów w rozumieniu przepisów o
nawozach i nawożeniu.
Art. 13a.
Rada Ministrów określi, w drodze
rozporządzenia, wykaz wyrobów i usług z zakresu, o którym mowa w
art. 13 ust. 1, 1a i 2, w tym wykaz wyrobów podlegających obowiązkowej
certyfikacji na znak bezpieczeństwa.
Art. 14. Inne wyroby
niż określone w art. 13 ust. 1 mogą być zgłaszane:
1) do badań w akredytowanych
laboratoriach badawczych,
2) do certyfikacji przez akredytowane
jednostki certyfikujące.
Art. 15. Systemy jakości
u dostawców mogą być zgłaszane do certyfikacji w:
1) Centrum,
2) akredytowanych jednostkach
certyfikujących.
Art. 16.
1. Badań wyrobów, o
których mowa w art. 13 ust. 1, art. 18 i art. 19, dokonują
akredytowane laboratoria badawcze.
2. Przepisu ust. 1 nie
stosuje się do wyrobów, dla których wydawany jest dokument, o którym
mowa w art. 13 ust. 1a, dopuszczający wyrób do obrotu.
3. Zasady działania
laboratoriów badawczych oraz zasady ich akredytacji są określone w
Polskich Normach.
4. Minister właściwy
do spraw gospodarki, po zasięgnięciu opinii Rady, może określić, w
drodze rozporządzenia, szczegółowy tryb akredytacji laboratoriów
badawczych i jednostek kontrolujących.
Art. 17. skreślony.
Art. 18.
Właściwi ministrowie, a w odniesieniu
do szkół i placówek objętych systemem oświaty minister właściwy
do spraw oświaty i wychowania, po zasięgnięciu opinii dyrektora
Centrum, mogą określić, w drodze rozporządzenia, wyroby i usługi,
które nie mogą być nabywane przez podległe im lub nadzorowane przez
nich jednostki organizacyjne, jeżeli dostawca nie przedstawi
odpowiedniego certyfikatu.
Art. 19.
Wyroby produkowane zgodnie z
wymaganiami norm krajowych oraz norm i dyrektyw organizacji międzynarodowych
lub regionalnych mogą być zgłaszane do certyfikacji w celu uzyskania
certyfikatu zgodności albo certyfikatu zgodności upoważniającego do
oznaczania wyrobu znakiem zgodności.
Art. 20.
Przepisów ustawy nie stosuje się do
kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych w rozumieniu ustawy -
Prawo o miarach.
Art. 20a.
Ustawa nie narusza przepisów prawa
geologicznego i górniczego oraz przepisów ustawy - Prawo o ruchu
drogowym i innych przepisów dotyczących homologacji wyrobów.
Rozdział 4
Działalność
jednostek certyfikujących
Art. 21.
1. Certyfikacji wyrobów,
o której mowa w art. 13 ust. 1, art. 18 i art. 19, dokonują
akredytowane jednostki certyfikujące.
2. Zasady działania
jednostek certyfikujących wyroby oraz zasady ich akredytacji są określone
w Polskich Normach.
3. Minister właściwy
do spraw gospodarki, po zasięgnięciu opinii Rady, określi, w drodze
rozporządzenia, tryb certyfikacji wyrobów.
4. skreślony
5. Minister właściwy
do spraw gospodarki może określić, w drodze rozporządzenia, tryb
wydawania dokumentów dopuszczających do obrotu wyroby, o których mowa
w art. 13 ust. 1a, oraz rodzaje tych dokumentów.
Art. 22.
1. Certyfikacji usług,
o których mowa w art. 13 ust. 2 i art. 18, dokonują Centrum i
akredytowane jednostki certyfikujące.
2. Zasady działania
Centrum jako jednostki certyfikującej systemy jakości u dostawców
oraz zasady działania jednostek certyfikujących określone są w
Polskich Normach.
3. skreślony
Art. 23.
1. Certyfikacji
auditorów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 5, dokonuje Centrum.
2. Zasady działania
Centrum, jako jednostki certyfikującej auditorów, są określone w
Polskich Normach.
3. Minister właściwy
do spraw gospodarki, po zasięgnięciu opinii Rady, określi, w drodze
rozporządzenia, tryb certyfikacji auditorów.
Art. 24. skreślony.
Rozdział 5
Opłaty
Art. 25.
1. Opłaty za badania
i certyfikację uiszcza wnioskodawca.
2. skreślony
3. Minister właściwy
do spraw finansów publicznych, na wniosek ministra właściwego do
spraw gospodarki, określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania
opłat za czynności związane z badaniami i certyfikacją oraz
weryfikacją.
4. Minister właściwy
do spraw finansów publicznych, na wniosek ministra właściwego do
spraw gospodarki, może określić, w drodze rozporządzenia, maksymalne
wysokości opłat, o których mowa w ust. 3.
Rozdział 6
Sankcje
ekonomiczne
Art. 26.
1. Przedsiębiorca, który
wprowadził do obrotu wyroby podlegające oznaczaniu znakiem bezpieczeństwa,
a nie oznaczone tym znakiem, wyprodukowane niezgodnie z wymaganiami
stanowiącymi podstawę przyznania prawa stosowania tego znaku lub nie
posiadające dokumentu dopuszczającego do obrotu, a także nie spełniające
wymagań stanowiących podstawę do wydania tego dokumentu, jest obowiązany
wpłacić do budżetu państwa kwotę stanowiącą 100 proc. sumy
uzyskanej ze sprzedaży zakwestionowanych wyrobów.
2. Przedsiębiorca, który
wykonał usługę nie posiadając wymaganego certyfikatu na system jakości
lub wykonał usługę niezgodnie z wymaganiami stanowiącymi podstawę
wydania takiego certyfikatu, jest obowiązany wpłacić do budżetu państwa
kwotę stanowiącą 100 proc. sumy uzyskanej ze sprzedaży
zakwestionowanej usługi.
3. Minister właściwy
do spraw finansów publicznych, na wniosek ministra właściwego do
spraw gospodarki, określi, w drodze rozporządzenia, tryb stosowania
sankcji, o których mowa w ust. 1 i 2, oraz okres, za jaki sankcja może
być wymierzona, ale nie dłuższy niż 3 lata.
Art. 27.
1. Organ kontroli
upoważniony do kontrolowania działalności przedsiębiorców
zawiadamia właściwy urząd skarbowy o stwierdzeniu uchybień, o których
mowa w art. 26, oraz określa ilość i wartość wyrobów lub usług,
których te uchybienia dotyczą.
2. Jednostka
certyfikująca, która w trakcie swoich działań stwierdzi uchybienia,
o których mowa w art. 26, zawiadamia odpowiedni organ kontroli, który
wykona czynności przewidziane w ust. 1.
Art. 28.
1. Wpłaty z tytułu
należności, o których mowa w art. 26 ust. 1 i 2, obciążają dochód
po opodatkowaniu.
2. W razie niewpłacenia
należności pieniężnej, o której mowa w art. 26 ust. 1 i 2, właściwy
urząd skarbowy zawiadamia o tym organ kontroli w celu wystawienia tytułu
wykonawczego stanowiącego podstawę do przymusowego ściągnięcia tej
należności w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji.
Rozdział 7
Przepisy końcowe
Art. 29.
Traci moc ustawa z 8 lutego 1979 r. o
jakości wyrobów, usług, robót i obiektów budowlanych (Dz. U. nr 2,
poz. 7, z 1987 r. nr 33, poz. 181 i z 1990 r. nr 34, poz. 198).
Art. 30. (Stanowił,
że ustawa wchodzi w życie 1 stycznia 1994 r.)