1 czerwca 2005r. zakłada się wejście w życie nowelizacji do ustawy o podatku od towarów i usług, tj. ustawy z dnia 21 kwietnia 2005r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Nowelizacją tą wprowadza się również zmiany w zakresie odliczania podatku od samochodów, które mają wejść w życie po upływie 90 dni od dnia ogłoszenia ustawy.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 86 ust. 3 w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 6 000 zł. Jednakże w ust. 4 tego artykułu wskazano, że przepis ten nie dotyczy określonych pojazdów samochodowych, tzw. dostawczych, takich jak np. mających jeden rząd siedzeń oddzielony od części przeznaczonej do przewozu ładunków trwałą przegrodą, mających więcej niż jeden rząd  siedzeń i określoną przestrzeń ładunkową wskazaną w przepisie, mających otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków czy też  pojazdów o przeznaczeniach specjalnych wymienionych w ustawie. Oznacza to, że dla pojazdów wymienionych w ust. 4 art. 86 w nowym brzmieniu, odliczenie podatku od ich nabycia będzie przysługiwało w pełnej wysokości na ogólnych zasadach.

Jaki będzie zakres uprawnień do odliczenia podatku od paliwa wykorzystywanego do napędu pojazdów samochodowych wymienionych w ust. 4 art. 86? Znowelizowany art.88 ust.1 pkt  3 stanowi, że odliczenie podatku nie przysługuje od nabytych paliw, wykorzystywanych do napędu samochodów i pojazdów, o których mowa w art. 86 ust. 3. W przepisie tym natomiast jest mowa o samochodach i pojazdach o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Czy zatem będzie można odliczyć podatek od paliwa do pojazdów tzw. dostawczych wymienionych w ust. 4 art. 86?

Oczywiście tak.

Przepis art. 88 ust. 1 pkt  3, stanowi o braku możliwości odliczenia podatku od paliwa wykorzystywanego do samochodów i pojazdów wymienionych w art. 86 ust. 3. W przepisie tym są wymienione pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony, ale przepis ten nie dotyczy wszystkich pojazdów o takiej właśnie dopuszczalnej masie całkowitej. Zakres przedmiotowy samochodów i pojazdów, które objęte są regulacją art. 86 ust. 3 znowelizowanej ustawy, jest określony również przez ust. 4 tego artykułu. Przepis art. 86 ust. 4 jednoznacznie i w sposób nie budzący wątpliwości wskazuje, że przepis art. 86 ust. 3 nie dotyczy, a zatem nie obejmuje pewnych kategorii pojazdów.  Tym samym zakaz odliczenia podatku od paliwa, o którym mowa w art. 88 ust. 1 pkt 3, nie odnosi się do paliwa wykorzystywanego do pojazdów, których ten przepis nie dotyczy. Oznacza to zatem, że podatnikowi będzie przysługiwało odliczenie podatku od paliwa wykorzystywanego do pojazdów wymienionych  w art. 86 ust. 4.

Warto jednak pamiętać, że spełnienie wymagań dla niektórych pojazdów samochodowych wymienionych w ust. 4 art. 86, stwierdza się na podstawie zaświadczenia wydanego przez okręgową stację kontroli pojazdów.   

2. Czy sprzedaż samochodu osobowego zakupionego po 1 maja 2004r. i używanego przez okres 6 miesięcy korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług?

W myśl §8 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług /Dz.U. Nr 97, poz. 970/ zwalnia się od podatku od towarów i usług dostawę samochodów osobowych przez podatników, którym przy ich nabyciu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, o którym mowa w art. 86 ust. 3 i 5 ustawy  z dnia 11 marca 2004r. /Dz.U. nr 54, poz. 535/, jeżeli te samochody są towarami używanymi w rozumieniu art. 43 ust. 2 pkt 2 powyższej ustawy o podatku od towarów i usług.

Dostawa towaru, tj. samochodu, o którym mowa w pytaniu - jest zatem zwolniona od podatku od towarów i usług, ponieważ przy nabyciu ww. samochodu podatnikowi przysługiwało jedynie ograniczone prawo do odliczenia naliczonego podatku od towarów i usług i samochód ten był używany przez podatnika dokonującego dostawy przez co najmniej pół roku.

Należy jednak pamiętać, że zmiana przeznaczenia pojazdu /zwolnienie od podatku/ będzie związana z korektą podatku naliczonego.

3. Czy w odniesieniu do ciągników siodłowych stosuje się ograniczenia wynikające z art. 86 ust. 3 ustawy o podatku od towarów i usług dotyczące możliwości odliczenia 50% podatku naliczonego nie więcej niż 5.000 zł?

Nie - do ciągników siodłowych stosuje się zasady ogólne dotyczące odliczeń podatku naliczonego.

4. W jaki sposób należy obliczyć dopuszczalną ładowność, aby ustalić czy jest ona wyższa bądź niższa od dopuszczalnej ładowności określanej według wzoru zawartego w art. 86 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług w przypadku, gdy w wyciągu ze świadectwa homologacji podano liczbę siedzeń 2 - 5?

Zgodnie z art. 86 ust. 3 ww. ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia samochodu osobowego lub innego pojazdu samochodowego o dopuszczalnej ładowności niższej niż wynika ze wzoru: dopuszczalna ładowność (DŁ) = 357 kg + ilość miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy (n) x 68 kg. Prawidłowe obliczenie dopuszczalnej ładowności według powyższego wzoru wymaga zastosowania przy wyliczeniu tej ładowności maksymalnej liczby siedzeń przewidzianej w homologacji dla tego typu pojazdu. W opisanym przypadku do wzoru, jako liczbę miejsc (siedzeń) należy wstawić cyfrę 5.

5. Czy w przypadku nieprzekazania przez właściciela sprzedawanego pojazdu samochodowego odpisu świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji nabywca ma prawo odliczyć kwotę podatku naliczonego, jeżeli wie, że ładowność jest większa niż określona formułą zawartą w art. 86 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) ?

W przypadku samochodu o ładowności mniejszej niż ładowność obliczona za pomocą formuły zawartej w przepisie art. 86 ww. ustawy z dnia 11 marca 2004r., kwotę podatku naliczonego stanowi 50 % kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca - nie więcej jednak niż 5.000 zł. W przypadku ładowności wyższej niż określona w sposób wyżej określony, podatnikowi przysługuje odliczenie podatku według ogólnych zasad.

Z przepisów nie wynika, aby sam brak u podatnika odpisu świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, skutkował uznaniem jego pojazdu za samochód osobowy. Istotne jest bowiem, aby z homologacji wydanej dla danego typu samochodu wynikało uprawnienie, którego podatnik dowodzi, tj. że ładowność tego samochodu jest wyższa niż określona powyższym wzorem.

6. Czy w przypadku odsprzedaży używanych samochodów z "kratką" po 1 maja 2004r. nabywca będzie mógł odliczyć podatek VAT od faktury zakupu?

Zgodnie z regulacjami zawartymi w art. 86 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535) w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej ładowności mniejszej niż określona według wzoru:

dopuszczalna ładowność = 357 kg + ilość miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy x 68 kg,

kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca - nie więcej niż 5.000 zł.

Zatem jeżeli ładowność pojazdu jest mniejsza niż ładowność określona według wzoru podatkiem naliczonym jest 50% kwoty podatku, nie więcej niż 5.000 zł.

7. Czy po 1 maja 2004r. możliwe jest odliczenie podatku zawartego w cenie paliwa zakupionego do tzw. samochodu "z kratką"?

Stosownie do treści obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa odliczenie podatku naliczonego zależy od tego, do jakiego samochodu jest to paliwo.

Zgodnie bowiem z postanowieniami art. 88 ust 1 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535) obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się między innymi do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanego do napędu samochodów osobowych oraz innych samochodów o dopuszczalnej ładowności mniejszej niż określona według wzoru:

Dopuszczalna ładowność = 357 kg + ilość miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy x 68kg

Jeżeli zatem będzie to paliwo do samochodu o ładowności niższej niż określona według powyższego wzoru, podatek od zakupionego paliwa nie podlega odliczeniu.

W pozostałych przypadkach odliczenie podatku zawartego w cenie paliwa stosuje się na ogólnych zasadach.

8. Przepisy dotyczące odliczania podatku od pojazdów samochodowych związane są ściśle z określeniem ładowności pojazdu na podstawie świadectwa homologacji. Co mam zrobić, jeśli posiadam samochód ciężarowy i nie posiadam świadectwa homologacji ? Jak mam ustalić dopuszczalną ładowność, gdzie szukać tych informacji ?

Obowiązek homologacji pojazdów oraz możliwość zwolnienia z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji wprowadzono dnia 1 stycznia 1984r. zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 1 lutego 1983r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 6, poz. 35). Pierwsze świadectwa homologacji typu zostały wydane przez Ministra Komunikacji z datą 31 stycznia 1984r. Zarówno w okresie wcześniejszym jak i obecnie świadectwa te wydaje minister właściwy ds. transportu na podstawie wyników badań homologacyjnych. Świadectwa te są przechowywane w Ministerstwie Infrastruktury oraz przez podmiot (producenta, importera) dla którego zostało ono wydane.

Od 1984r. producent lub importer nowych pojazdów obowiązany był dołączyć do sprzedawanych pojazdów wyciąg ze świadectwa homologacji, będący dla organu rejestrującego źródłem informacji o jego danych technicznych.

W sytuacji, kiedy podatnik posiada używany samochód ciężarowy z państw członkowskich Unii Europejskiej, należy wyjaśnić, że np.: europejskie świadectwa homologacji przechowują odpowiednie władze homologacyjne państw członkowskich, które te świadectwa wydały oraz producent danego typu pojazdu.